Od 1 maja 2010 r. obowiązuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z 29 kwietnia 2004 r. wraz z rozporządzeniem wykonawczym nr 987/2009 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, zgodnie z którym obywatele krajów członkowskich Unii Europejskiej pracujący poza krajem macierzystym mają zapewnione na całym obszarze UE (a na podstawie odrębnych regulacji także w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz w Szwajcarii) równe traktowanie z obywatelami danego państwa w zakresie świadczeń społecznych. Mają prawo do opieki lekarskiej, świadczeń chorobowych i macierzyńskich (oraz równoważnych dla ojców), świadczeń rodzinnych, emerytur, rent inwalidzkich i rodzinnych, świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, zasiłków pogrzebowych, świadczeń dla bezrobotnych, świadczeń przedemerytalnych. Z przepisów dotyczących koordynacji mogą korzystać osoby wykonujące pracę najemną lub pracę na własny rachunek, a także ich rodziny oraz osoby pozostające bez pracy.
Osoby te podlegają ustawodawstwu tylko jednego państwa członkowskiego, a decyzję o tym, którego, podejmują instytucje zabezpieczenia społecznego. Zasadniczo obowiązuje zasada miejsca wykonywania pracy (lex loci laboris) – pracy najemnej lub pracy na własny rachunek. Nie ma znaczenia miejsce zamieszkania pracownika, siedziba jego pracodawcy lub miejsce rejestracji działalności. Wykazy instytucji, z którymi należy się kontaktować w tej sprawie, znajdują się na stronach internetowych ZUS oraz Komisji Europejskiej. Szczególne zasady stosuje się wobec pracowników transgranicznych, pracowników delegowanych do pracy i pracowników pracujących w więcej niż jednym kraju.
Świadczenia przyznane w jednym z państw członkowskich UE są przekazywane osobie uprawnionej niezależnie od miejsca jej zamieszkania, a okresy ubezpieczenia w kilku państwach są sumowane przy ustalaniu prawa do świadczeń z zabezpieczenia społecznego. Koordynacja przepisów dotyczących zabezpieczenia społecznego nie ma zastosowania do opodatkowania.
