Międzynarodowe umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania mają na celu uniknięcie nałożenia porównywalnych podatków w dwóch lub kilku państwach na tego samego podatnika z tego samego tytułu i za taki sam okres. Polska i inne państwa członkowskie OECD przy zawieraniu dwustronnych umów stosują się do Modelowej Konwencji OECD oraz interpretacji zawartych w Komentarzu do niej. Alternatywnym wzorcem stosowanym w umowach międzynarodowych jest Konwencja Modelowa ONZ. Poza zagadnieniami unikania podwójnego opodatkowania Modelowa Konwencja OECD dotyczy takich spraw jak: zapobieganie uchylaniu się od opodatkowania, zasady równego traktowania obywateli przez jurysdykcje podatkowe obu państw, procedury wymiany informacji i wzajemnej pomocy administracji podatkowych.
Konwencję stosuje się do osób, które mają miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub obu umawiających się państwach. Dotyczy ona podatków od dochodu i majątku, które pobierane są przez oba państwa. W zależności od rodzaju dochodów zdefiniowanych w artykułach Konwencji określone jest prawo do opodatkowania przez państwo, w którym znajduje się źródło dochodu lub miejsce położenia rzeczy będącej źródłem dochodu lub majątek, i przez państwo, w którym osoba ma miejsce zamieszkania lub siedzibę. Wyłączne prawo do opodatkowania pewnych części dochodu i majątku przyznaje się tylko jednemu z tych państw, a wówczas drugie musi przyznać podatnikowi zwolnienie od podatku, aby uniknąć podwójnego opodatkowania. Z zasady jest to państwo, w którym podatnik ma miejsce zamieszkania lub siedzibę. W odniesieniu do innych części dochodu i majątku żadna ze stron nie ma prawa wyłączności. A w stosunku do dywidend i odsetek oba państwa mają prawo do ich opodatkowania, z tym, że w państwie, w którym znajduje się źródło dochodu jest ono ograniczone.
Bilateralne umowy oparte o zapisy Konwencji rozstrzygają, w jaki sposób opodatkowane są poszczególne kategorie dochodu i majątku. Państwa zawierające umowę mogą wybrać następującą metodę zwolnienia z podatku: metodę wyłączenia z progresją (dotyczy dochodu) i metodę proporcjonalnego odliczenia (dotyczy podatku). Podatnik powinien na podstawie konkretnej umowy międzynarodowej ustalić, w którym państwie ma tzw. rezydencję podatkową oraz jaki sposób opodatkowania przewiduje umowa dla osiągniętego przez niego dochodu.
Polska podpisała umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania z 92 państwami (wykaz na stronie Ministerstwa Finansów).
